Δημοσιεύτηκε στο www.diatrofi.gr
Το ψυγείο αποτελεί τον ιδανικό χώρο αποθήκευσης των τροφίμων αλλά δυστυχώς τα συρτάρια του, όπως αυτά των φρούτων και των λαχανικών, δεν μπορούν να μας προστατεύσουν από ορισμένα παθογόνα μικρόβια, που προκαλούν τροφικές δηλητηριάσεις, αφού εκεί, συμφώνα με έρευνα συγκεντρώνονται βακτήρια σε επίπεδα έως και 785 φορές υψηλότερα από το όριο ασφαλείας. Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Πληροφόρησης για τα Τρόφιμα, η σωστή θερμοκρασία ενός ψυγείου είναι 5 °C ή και χαμηλότερη και του καταψύκτη στους περίπου -15°C έως 18°C. Ωστόσο η θερμοκρασία δεν είναι ίδια στο εσωτερικό του ψυγείου.
Πιο συγκεκριμένα, η θερμοκρασία είναι :
- 2 °C στο χαμηλότερο ράφι (που είναι και το πιο ψυχρό σημείο του ψυγείου)
- 5 °C στο μεσαίο ράφι
- 8°C στο ψηλότερο ράφι
- 10-15 °C στα ράφια, στην πόρτα του ψυγείου
Στο χαμηλότερο ράφι, στα ειδικά συρτάρια, τοποθετούμε τα φρούτα και τα λαχανικά, όπου έχουμε φροντίσει να είναι άπλυτα. Τα λαχανικά πρέπει να είναι τοποθετημένα σε ειδικές σακούλες και διαχωρισμένα από τα φρούτα, διότι τα δεύτερα εκπέμπουν μια ουσία που ονομάζεται αιθυλένιο και τα κάνει να χαλάνε γρηγορότερα.
Στο αμέσως επόμενο ράφι, τοποθετούμε τα τρόφιμα υψηλού κινδύνου όπως είναι το κρέας, τα πουλερικά και τα θαλασσινά σε στεγανά ή σκεπασμένα δοχεία, για να εμποδίσουμε την διαρροή υγρών σε άλλα τρόφιμα. Τρόφιμα όπως αυγά, γάλα, τυριά, γιαούρτι, αλλαντικά, κέικ, περισσεύματα τροφών καθώς και προϊόντα που φέρουν την επισήμανση «Διατηρείται στο ψυγείο μετά το άνοιγμα», τα τοποθετούμε στα δυο ψηλότερα ράφια του ψυγείου.
Τέλος, στα ράφια στην πόρτα του ψυγείου, τοποθετούμε τρόφιμα όπως βούτυρο, μουστάρδα, αναψυκτικά και ποτά .
Αναλυτικότερα, τα τρόφιμα θα πρέπει να αποθηκεύονται και να συντηρούνται ως έξης:
Φρούτα και Λαχανικά
Αποθηκεύετε τα φρούτα και τα λαχανικά σε χαμηλές θερμοκρασίες για να διατηρήσουν το άρωμα, τη γεύση, το χρώμα και τη θρεπτική τους αξία. Πρέπει να τοποθετούνται στα συρτάρια των λαχανικών, όπου η θερμοκρασία τους φτάνει έως και 10°C. Ορισμένα λαχανικά, μπορεί να αφήνουν οσμές, και έτσι να επηρεαστεί η γεύση η δικιά τους αλλά και των υπόλοιπων τροφίμων. Ένα κουτί μαγειρική σόδα στο ψυγείο, βοηθάει να αποφευχθεί η μεταφορά οσμής και γεύσης.
Τα φρούτα πρέπει να τοποθετούνται μέσα στο συρτάρι χωρίς συσκευασία, ενώ τα λαχανικά ανάλογα με το αν χρειάζονται υγρασία και κρύο όπως για παράδειγμα το μαρούλι και το σπανάκι τα τοποθετούμε σε πλαστικές σακούλες αεροστεγώς κλεισμένες για να διατηρούν την υγρασία τους, χωρίς όμως να πιέζονται ασφυκτικά, γιατί θα μαραθούν πιο γρήγορα. Τα λαχανικά με βολβούς, όπως τα καρότα, πρέπει να μπαίνουν σε σακούλες με τρύπες, ώστε να «αναπνέουν». Τα καρότα μπορούν να διατηρηθούν στο ψυγείο έως και πέντε μήνες, εάν έχουν αποθηκευτεί σωστά. Βεβαιωθείτε ότι τα καρότα είναι στεγνά πριν τα βάλετε στο ψυγείο, ειδικά αν τα αγοράζετε μέσα σε πλαστικές σακούλες. Για να αυξήσουμε τον χρόνο ζωής των καρότων, αρκεί να τους κόψουμε το κοτσάνι πριν τα τοποθετήσουμε στο ψυγείο. Λαχανικά, όπως το μπρόκολο και το κουνουπίδι, μπορεί να μείνουν τοποθετημένα σε ανοιχτή σακούλα 1-2 ημέρες μέσα στο ψυγείο.
Τα λαχανικά επίσης μπορούν να μπουν στην κατάψυξη ακλουθώντας όμως μια συγκεκριμένη διαδικασία. Υπάρχει η διαδικασία του ¨ζεματίσματος¨ όπου αφού βράσουμε τα λαχανικά για περίπου 5 λεπτά τα βουτάμε σε ένα μπολ με παγωμένο νερό και τα αφήνουμε άλλα 5 λεπτά.
Στεγνώνουμε τα λαχανικά πολύ καλά με απορροφητικό χαρτί έτσι ώστε να μη μείνει καθόλου νερό, τα τοποθετούμε σε σακούλες και μετά στην κατάψυξη .Η συγκεκριμένη όμως διαδικασία δεν ισχύει για όλα τα λαχανικά. Εκτός από το ¨ζεμάτισμα¨ υπάρχουν και λαχανικά τα οποία ακολουθούν διαφορετική διαδικασία πριν την ‘είσοδό’ τους στη κατάψυξη.
Για παράδειγμα: τα μανιτάρια τα σοτάρουμε ελαφρώς σε λίγο φυτικό βούτυρο ή λάδι και μετά τα βάζουμε αμέσως στην κατάψυξη.
Κρέας
Το κρέας είναι ένα από τα πιο ευπαθή τρόφιμα σε μικροοργανισμούς γι αυτό και η αποθήκευση του πρέπει να γίνετε με ασφάλεια. Οι μικροοργανισμοί που μπορούν να ανευρεθούν και συνδέονται με το κρέας είναι οι:
- Escherichia coli
- Salmonella
- Staphylococcus aureus
- Listeria monocytogenes
Το κρέας που είναι τυλιγμένο σε πλαστική μεμβράνη διατηρείτε στο ψυγείο στους 0-3°C για 3 ημέρες. Τα αρνίσια ποδαράκια μπορούν να διατηρηθούν για 5 ημέρες, ενώ ο κιμάς που είναι πιο ευαίσθητο τρόφιμο για 2-3 ήμερες. Στην κατάψυξη σε θερμοκρασία -18°C, μεγάλα κομμάτια κρέατος μπορούν να διατηρηθούν από 4-12 μήνες. Αντίθετα ο κιμάς μπορεί να διατηρηθεί στη κατάψυξη για 3-4 μήνες.
Για την απόψυξη του κρέατος συστήνετε η μεταφορά του στο ψυγείο είτε στην αρχική συσκευασία είτε σε πιάτο για να στραγγίξουν τα υγρά απόψυξης. Μια εναλλακτική λύση είναι και ο φούρνος μικροκυμάτων.
Πουλερικά
Το κοτόπουλο διατηρείτε στο ψυγείο στους 4,4°C. Να αποθηκεύεται το κοτόπουλο στο κάτω μέρος του ψυγείου, σε στεγανά η σκεπασμένα δοχεία. Καταναλώστε το εντός 1 ή 2 ημερών, αλλιώς καταψύξτε το στους –18°C. Εάν δεν το καταναλώσετε διατηρήστε το στην κατάψυξη, όπου μπορεί να διατηρηθεί έως και 12 μήνες. Η απόψυξη των πουλερικών μπορεί να γίνει με τρεις τρόπους: στο ψυγείο, στο φούρνο μικροκυμάτων ή κάτω από τρεχούμενο κρύο νερό. Αν κάνετε απόψυξη σε φούρνο μικροκυμάτων να μαγειρέψετε το τρόφιμο αμέσως μετά την απόψυξη.
Αλλαντικά
Όταν αγοράζουμε αλλαντικά θα πρέπει να είμαστε πάρα πολύ προσεκτικοί γιατί είναι ευαίσθητα στους μικροοργανισμούς. Θα πρέπει να τα διατηρούμε στην αρχική τους συσκευασία και να προσέχουμε την ημερομηνία λήξης. Εάν τα έχουμε αγοράσει ήδη κομμένα σε φέτες θα πρέπει να τα καταναλώσουμε στις επόμενες 2-3 ημέρες, γι αυτό μην αγοράζετε μεγάλες ποσότητες αλλαντικών. Στην κατάψυξη διατηρούνται περίπου έως 2 μήνες .
Ψάρια
Τα φρέσκα ψάρια διατηρούνται στο ψυγείο και είναι ασφαλή για κατανάλωση για 48 ώρες στο ψυγείο σας ή στον πάγο, αφού έχετε λάβει όλες τις απαραίτητες προφυλάξεις. Θα πρέπει να αποθηκεύστε τα νωπά ψάρια εντός της αρχικής τους συσκευασίας στο ψυχρότερο σηµείο του ψυγείου ή στο συρτάρι συντηρήσεως του κρέατος και να µην τα στριµώχνετε µαζί µε άλλα τρόφιµα, διότι ο αέρας πρέπει να κυκλοφορεί ελεύθερα γύρω από τα ψάρια. Ο πιο ασφαλής τρόπος για να είστε σίγουροι ότι τα ψάρια είναι φρέσκα είναι να τα πιάσετε μόνοι σας. Εάν όμως αγοράσετε τα ψάρια, δεν θα είστε σε θέση να γνωρίζετε πόσο φρέσκα είναι. Γι αυτό, παρατηρείστε το ψάρι να έχει καθαρά και λαμπερά μάτια και όχι θαμπά, ελέγξτε τα βράγχια να είναι κόκκινα χωρίς βλέννες, το δέρμα του να είναι γυαλιστερό και να έχει ζωηρό χρώμα. Αν δεν καταναλώσετε το ψάρι μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα πρέπει να τα καταψύξετε συσκευασμένα σε σακούλα πολυαιθυλενίου ή αλουμινόχαρτο.
Απόψυξη κατεψυγμένων ψαριών
Για να ξεπαγώσετε κατεψυγμένα ψάρια, τοποθετήστε τα στο ψυγείο όλο το βράδυ. Αυτό θα επιτρέψει στο ψάρι να αποψυχθεί σταδιακά και θα το αποτρέψει από το να χαλάσει. Μια εναλλακτική μέθοδος για την απόψυξη των ψαριών είναι να τοποθετήστε τα ψάρια σε μια πλαστική σακούλα και να βυθίσετε σε κρύο νερό μέχρι να αποψυχθούν. Όταν αποψυχτούν τελείως κρατήστε το ψάρι στο ψυγείο για όχι περισσότερο από δύο ημέρες πριν το μαγειρέψετε.
Θαλασσινά
Όταν αγοράζετε θαλασσινά, τοποθετήστε τα στο ψυγείο αμέσως μόλις φθάσετε στο σπίτι. Συσκευάσατε τα θαλασσινά όπως μύδια, στρείδια, καβούρια ή καραβίδες σε αεροστεγείς σακούλες ή δοχεία και καλύψτε το δοχείο με υγρό ύφασμα ή χαρτοπετσέτα Αποθηκεύσατε τα νωπά, καπνιστά ή παστεριωμένα ή θαλασσινά στους 0 με 3°C. Τα κατεψυγμένα θαλασσινά που είναι συσκευασμένα σε περιτυλιγμένους δίσκους θα πρέπει, πριν να τοποθετηθούν στον καταψύκτη, να συσκευάζονται σε πλαστικές, χάρτινες ή σακούλες αλουμινίου κατάλληλες για κατάψυξη. Η θερμοκρασία αποθηκεύσεως πρέπει να είναι –18°C ή παρακάτω.
Αυγά
Όταν αγοράζετε αυγά καλό είναι να επιλέγετε αυτά που είναι σε χάρτινη συσκευασία, που αναφέρεται ο παραγωγός και αυτά που δεν είναι σπασμένα η λερωμένα. Τα αυγά διατηρούνται στο ψυγείο μέχρι την ημερομηνία λήξης, στους 0 με 3°C στη συσκευασία πωλήσεως. Τα ολόκληρα αυγά με κέλυφος πρέπει να καταναλώνονται μέσα σε 3 έως 5 εβδομάδες, ενώ τα αυγά που έχουν βραστεί μπορούν να διατηρηθούν στο ψυγείο επί 1 εβδομάδα. Καλό είναι να μην αποθηκεύεται ψημένα αυγά χωρίς κέλυφος στο ψυγείο όπως επίσης μην βάζετε στην κατάψυξη τα αυγά. Αν θέλετε να τα καταψύξετε, σπάστε τα και καταψύξετε υγρά ολόκληρα αυγά ή αφού ξεχωρίσετε τα ασπράδια από τους κρόκους. Να χρησιμοποιείτε τα κατεψυγμένα αυγά εντός 1 έτους.
Γαλακτοκομικά
Τα γαλακτοκομικά προϊόντα ανήκουν στα ευπαθή τρόφιμα γι αυτό θα πρέπει αμέσως να αποθηκεύονται στο ψυγείο. Το σωστό σημείο αποθήκευσης του, είναι στα δυο υψηλοτέρα ράφια του ψυγείου, και όχι στην πόρτα του ψυγείου όπως συνηθίζουμε οι περισσότεροι. Επειδή στην πόρτα του ψυγείου η ψύξη δεν είναι τόσο δυνατή (10-15°C) όσο στα υπόλοιπα μέρη του, εκεί τοποθετούνται τα προϊόντα μακράς διαρκείας π.χ. αναψυκτικά, μπίρες, χυμοί …
Γάλα
Το φρέσκο γάλα διατηρείται στο ψυγείο για 5-6 μέρες μετά την ημερομηνία παραγωγής και η διάρκεια συντήρησης που αναγράφεται στο προϊόν καθορίζεται με ευθύνη του παρασκευαστή. Το φρέσκο γάλα υψηλής παστερίωσης μπορεί να διατηρηθεί στο ψυγείο σχεδόν έναν μήνα εφόσον δεν θα έχει ανοιχτεί. Το γάλα μακράς διαρκείας διατηρείται εκτός ψυγείου πριν ανοιχτεί.
Το εβαπορέ γάλα μπορεί να αποθηκευθεί σε θερμοκρασία δωματίου, μέχρι το άνοιγμα του, όπου μετά διατηρείται στο ψυγείο.
Βούτυρο
Το βούτυρο πρέπει να διατηρείται καλά κλεισμένο στη συσκευασία του μέσα στο ψυγείο, και δεν πρέπει να το αφήνουμε για πολύ χρόνο έξω από αυτό. Αν αλλάξει χρώμα, αρχίσει να μυρίζει και εμφανίσει μούχλα, είναι ακατάλληλο για κατανάλωση. Μπορεί να συντηρηθεί στο ψυγείο 1-2 μήνες ενώ στον καταψύκτη έως 12 μήνες. Πριν καταψύξετε το βούτυρο, περιτυλίξετε την συσκευασία με αλουμινόχαρτο .
Τυριά
Αποθηκεύσατε το τυρί στην αρχική του συσκευασία μέχρι να ανοιχθεί. Μετά το άνοιγμα συσκευάστε το τυρί περιτυλίγοντάς το με αδιάβροχο υλικό, όπως αλουμινόχαρτο, ειδικό πλαστικό ή δοχείο που κλείνει αεροστεγώς.
Tα συσκευασμένα τυριά όπως το κατίκι διατηρούνται μέχρι την ημερομηνία λήξης τους ενώ αν τα αγοράζετε χύμα, μην τα κρατάτε πάνω από 10 ημέρες. Η φέτα χωρίς άλμη διατηρείτε για 1 εβδομάδα ενώ με την άλμη της για 15 ήμερες. Τα σκληρά τυριά όπως είναι το κεφαλοτύρι και η γραβιέρα πρέπει να καταναλώνονται εντός 15 ημερών. Τέλος, τυριά όπως η μυζήθρα, το ανθότυρο και το µανούρι, αν είναι συσκευασµένα έχουν διάρκεια ζωής έως 6 ηµέρες µετά το άνοιγµα.
Συμπερασματικά, η σωστή αποθήκευση και συντήρηση των τροφίμων προϋποθέτει: να διατηρούμε τα τρόφιμα στην σωστή θερμοκρασία, να διατηρούμε τα τρόφιμα μέσα στο ψυγείο καθαρά και ξεχωριστά, να πλένουμε τα χέρια μας όταν ετοιμάζουμε φαγητό για να μην μεταφέρουμε βακτήρια σε τρόφιμα που υπάρχουν μέσα στο ψυγείο και να χρησιμοποιούμε τους σωστούς τρόπους απόψυξης τροφίμων για να μην αναπτυχτούν μικρόβια.
Η πρόληψη από βακτήρια και μικροοργανισμούς ξεκινάει όχι από την στιγμή που θα αποθηκεύσουμε το τρόφιμο στο ψυγείο μας αλλά από την στιγμή που θα το αγοράσουμε αφού θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στην μεταφορά του προϊόντος από το σουπερ μάρκετ στο σπίτι (αυξημένη θερμοκρασία περιβάλλοντος, χρόνος που χρειάζεστε για να φτάσετε στον προορισμό σας, διαρροή υγρών από το ψάρι ή το κοτόπουλο σε άλλα προϊόντα),στην ημερομηνία λήξης του προϊόντος, όπως επίσης θα πρέπει να αποφεύγετε τα έτοιμα προς κατανάλωση τρόφιμα που έχουν αφεθεί ακάλυπτα στο πάγκο.